Adi Shakti Puja (Hindi). Jaipur (India), 11 December 1994. MARATHI TRANSLATION (Hindi Talk) Scanned from Marathi Chaitanya Lahari

[Translation from Hindi to Marathi]

मागारसलेले असतात आपण शक्तीचे पूजारी आहोत, शक्ति-धर्माचे उपासक आहत ; पूर्वी राजे-महाराजेसुद्धां शक्तीचीच आराधना करायचे. प्रत्येकजण आपापल्या देवीला मानतो; या सर्व देवतांना वेगवेगळी नांवे आहेत.जयपूरच्या देवीला गंगीर असे नांव आहे. ईश्वराच्या विरोधी कार्यात मर्न असतात; देवाच्या नावांखाली पैसा कमावण्याच्या मारगे असतात. अशा लोकांना आदीशक्तीचा अवतार झाल्याचं समजलं तर ते पळून तरी जातील किंवा त्यांच्यासारखे लोक एकत्र येऊन या आदिशक्तीच्या कार्यात अडथळे निर्माण करतील म्हणून तिला महामायेचं रुप धारण करणें आवश्यक होतं. ; ते कलियुगांत आदी-शक्तीनें एकदा राजस्थानमधे अवतार घेतला होता. त्यावेळी सती-देवी या नावांने हे अवतरण झाले. तिनें खूप जणांना कृपाशीर्वाद दिले आणि राजस्थानी संस्कृतीमधें अजूनही दुसरं कारण म्हणजे आजपर्यंत कधीही कृणी केलं नाही त्याचा प्रत्यय दिसून येतो, पत्नीचा धर्म, पतीचा घर्म, स्त्रीचा असे फार मोठं आणि तितकच सूक्ष्म कार्य या स्वरूपांकडून अनेक धर्मांचे या शकतीमधून होणार असतं. म्हणजेच सामूहिक चेतनेचें कार्य, आणि हे होत उदात्तीकरण झाले, सती-देवी ही साक्षात गंगौरच होती. तिचे असतांना कुणालाही कसलाही त्रास न होता घडणार जणूं तुम्ही घर्म, राजाचा धर्म अशा लग्न झाल्यावर एकदां प्रवास करत असतांना त्या मंडळींवर गुंडांनी हल्ला केला आणि त्यातच तिचा पति मारला गेला त्याच वेळी ती मेण्यांतून बाहेर आली आणि तिनें आपले स्वरुप प्रगट कैलं: आणि सर्व गुडांना ठार मारले. त्यांत तिनें स्वतःलाही बोटीमधे बसून आरामांत पैलतीरावर जाणार असं. धर्माबहल जे लोक सांगत होते ते स्वतः चांगले होते पण ज्याना त्यांनी ते सांगितलं ते तसे नव्हते. त्यांना खऱ्या अर्थाने धर्म समजलाच नव्हता पण दुसर्या लोकांनाही त्यांनी भ्रमांत अर्पण केले इयें मुख्य लक्षांत च्यायची गाष्ट ही की लहानपणीपासून आणले धर्माच्या नावांखाली धाटेल ते घाणेरडे प्रकार होजऊ लग्न होईपर्यंत तिनें आपलें खरं स्वरूप उधड केले नाही कारण ती महामाया खूपांत होती. आदिशक्तीला महामायेचं रूपच ध्यावं लागते. कारण या जगांत ज्या मोठमोठ्या प्रभावी शक्तींचा अवतार झाला त्या सर्व प्रथम सुरभि, जी गाय होती, म्हणून लागले – स्त्रियांवर अत्याचार व छळ, मुलांची हत्या, लुटमार वगैरे विनाशकारी प्रकार, महामायेजवळ दोष झाकून ठेवण्याची क्षमता पण आहे. ते प्रगटल्या तिच्यामधें सर्व देव-देवता सामावलेल्या होत्या. त्यानंतर लपवल्यावर पचवावे पण लागतात. आपण आपले स्वतःमरधील फक्त एकदांच ती राजस्थानमधे आली. माझे पूर्वज चित्तांडमधील दोष काढण्यावद्दल काळजी चैत नाहीं, दुसऱ्वांचे दोप दाखबण्यात मात्र आपण तत्यर असतो. हे अगदी चूक आहे. महामायेचे अवतरण आणि तिच्या शक्तीचा आविष्कार आपले दोष दूर करण्याकरतीच झाला. ती शक्ति आपल्यामधे सामावल्यावर आपण स्वत:ला व आपल्या शरीराला स्वच्छ कशकतो. आश्षर्याची गोष्ट म्हणजे सर्व भाद व पछाडलेले गुरु (!) मला ओळखतात. त्यानीच मला प्रथम कस ओळखलं मला समजत नाही. कदाचित त्यांचे डीळे दिप्नन गेले असतील आदिशक्तीचे आणखी एक रुप म्हणजे महाकाली जिला पाहिल्यावर तमची सिसोदिया घराण्यातले असल्यामुळे माझे राजस्थानवरोबरचं नाते खुप दिवसांपासूनचे आहे. आदिशक्तीजवळ: अनंत शक्त्या आहेत, तिच्याजवळ नाहीं अशी कोणतीच शक्ती नाही. पण या सर्व शक्ति उ्ड होत नाहीत, याला दोन कारणें आहेत. एक म्हणजे लोकांना ही आदिशक्ति आहे हे कळले तर सर्व तहेचे लोक तिच्यावर हल्ला कारण असे लोेक अगदी दुष्ट, रानटी आणि करतील 33

Marathi Translation (Hindi Talk) पुण्यांत एकदां प्रोग्राम चालला होता. कुणी तरी म्हणाले की माताज़ी आह्मण नसल्यामुळे त्यांचा कार्यक्रम आपल्या इये घावरगुड़ीच उडेल. हत्ती आणि घोड़े है पाहूं शकतात. पण इतरांना हे ओळखणं अवघड आहे, इथें किती जण बसून राहतील मलाच कळत नाही. हे महाकालीचं रुप धारण करणंही होणार नाही. तिथले लीडर त्यांना म्हणाले ‘ठीक आहे. माताजी जरूरीचे आहे. जोपर्यंत ही महाकाली-शक्ति प्रगट होत नाहीं तोपर्यंत तुमच्यातील डाव्या बाजूचे दोष दूर होणार नाहीत, इथल्याऐवजी दुसरीकडे प्रोग्राम करतो. ते लोक लगेच तस्े डाव्या बाजूची पकड म्हणजे तुम्ही भूतकाळ आठवत वसता : नाही, तसं नाहीं करायला लागले. आणि मग प्रोग्राम त्याच माझे बड़ील, त्यांचे बड़ील असे मोठी व्यक्ति होते वगैरे, आणि व्राह्मण नाहीत असं आम्ही पेपरांत छापून देतो आणि म जागीं झाला. मला कुणी कांहींच हे सांगितले नव्हतं तरी माझ्या डोक्यांत ते आलं आणि भी सभेंत म्हटलं की जो काणी ब्राह्मण असेल त्याने हात माझ्या समोर करावे; लगेच त्यांचे हात त्याच गोष्टी पुनः पुनः आठवत वसता. आता मात्र तुम्ही भूतकाळ विसरल्यामुळे नशीबवान टरला आहात. तरीही मला लोक विचारतात, ‘माताज़ी, गेल्या जन्मी कोण होतो? एक माणूस तर सारखाच मागे लागला, ‘मागच्या जन्मी मी कोण होतो?’ मी सांगितले हे बघ बाळा, मी तुझ्याशी योलत नाही म्हणजे कांही तरी विघडलं आहे. तूं हे मला कशाला विचारतोस? या जन्मांत तूं माझ्याजवळ आहेस हेच खुप नाहीं का? तूं सारखें मला तुझ्या मागच्या जन्मावद्दल विचारतौस ते कळून तुला काय फायदा ? तो म्हणतो ‘मला है कळायला हवंच’ मग मी म्हणाले ‘ठीक गेल्या जन्मी तूं जयपूरचा महाराज होतास असं मी सांगितल तर आहोत तिथला एक वेडा तमच्याकडे आला आणि साफ बरा काय तुला ते सिंहसन वा राज्य मिळणार आहे का? तू जर झाला म्हणन आम्ही पण तुमच्या पायाशी आलो आहोत”, मी तिकडे गेलास तर लोक तुला घालवून देतील. मग कशाला ह्या मागच्या जन्मीच्या गोष्टी?” परत तो स्हणाला की ‘मागच्या जन्मी मी राजा होतो असे एका ज्योतिषाने मला सांगितलं आहे.’ मग मी म्हणाले ‘तुझ्यांत तर कांही राजेपणाची लक्षणं मला दिसत नाही. त्या ज्योतिषाने पैसे उकळण्याकरतां तुला तसं सांगितलं असेल. धरघर कापावला लागले आणि स्हणूं लागले माताजी है सर्व मी आता थांबवा. तुम्ही साक्षात् शक्ती आहात ” मी म्हणाले ” पण तुम्ही कापत का आहात ? मी काही तर्स सांगितले नव्हतं. तुम्ही आपणहूनच कापायला लागलात “. त्यांना आपण फार मोठे ब्राम्हण आहोत असा अभिमान् होता, माताजी इकडे पण काही ब्राम्हण लोक बसले. आहेत आणि त्याचे हात पण कापत आहेत”. मी. म्हणाले की ते ब्राम्हण आहेत का त्यांनाच विचारा, तर ते म्हणू लागले आम्ही ब्राम्हण नाही. आम्ही वेडथाच्या इस्पितळातून आलेले ठार वेडे कुणीतरी म्हणाले म्हणाले आतां तुम्हाला समजलं ना ? ते पण वेडे आणि तुम्ही पण वेडे, दोघे सारखेच, मग त्यांना सारं लक्षात आलं, सुरवातीला महाकालीचे प्रगटीकरण वेगवेगळ्या प्रकारे व्हायचे. मला कधी कधी वाटायचं की महाकालीने तिचा प्रभाव कमी कैला तर मला इतर काही कार्य करता येईल. माणसांच्या डाव्या वाजूमधील विधाडामुळे होणारे सर्व त्रास दुर्धर मानसिक रोग महाकालीच्या कृपेनेच बरे होतात म्हणून महाकालीचा मंत्र म्हणणं जरूरीचं आहे. जोपर्यंत महाकालीचे स्मरण होत नाही तोपर्यंत हैं आजार बरे होत नाहीत. या लोकांमधुन इतकी कमालीची उष्णता वाहेर पडते की मलाच समजेनासं होतं. महाकाली रुप घेतल्याशिवाय असे मूर्ख लोक सुटणार नाहीत, ज्या लोकांच्यात भोंदू त्यांना महाकालीच ठीक करु शकते. ही भुतं अशी असतात की तुम्ही तो गुरु जे सांगेल ते करता; अमक्या घरी चोरी कर, तमक्याला मारुन टाक वगैरे सर्व कांही त्या गुरुने सांगितल्याप्रमाणें करत राहता सदैव त्याच्या आज्ञेत. गुरुकडून भुतं शिरलेली असतात कलकत्त्याच्या देवीच्या मंदिरात बोकडांचा बळी देतात. देवीसमोरच बोकडाला टार करतात व त्याच्यांत पछाड़लेल्या आहे.त्या देवीवद्दल “अति-रुद्र, अति-सौम्य असं संबोधतात माणसाच्या अंगातील भूत भरवतात. अशा तन्हेनें तो त्रासलेला रुद्र-स्वरुप घेतल्याशिवाय त्या बाधा दूर होणार नाहीत. रुद्र माणूस बरा होतो. आपण शाकाहारी आहोत म्हणून लिंबू कापतो रुपाकडूनच त्याचा नाश होणार, एकादशरुद्रांच्या अकरा आणि त्यांना घालवतो. या पछाडलेल्या माणसांच्या मानगुटीवरचे रुद्रांची शक्ति ही महाकालीच आहे. त्यांचा बास कपाळाचरच्या भुत महाकालीला ओळखते ; नुसतं तिचं थोडसं रुप पाहताच ते मेढांमधे असती, तिथे अकरा चक्र आहेत. एकाद्याला एकादश- थरथर कापायला लागतात. कुणी लगेच विचारतात की है असे रुद्रावर पकड़ असेल तर त्याला हमखास कन्सर किंवा तसलाच को होते ? आश्चर्यची गोष्ट म्हणजे अहंकारावर हे भूत स्वार दुर्घर रोग आहे है समजा, सहजयोगाची पध्दत ही शास्त्रीय. इसल्यावर त्या माणसांना महाकाली दिसते. महाकालीचे सुक्ष्म स्वरूप तुम्ही पहाल तर ते महा-रुद्र आणि सर्वांगाने परिपूर्ण आहे. त्यामधे कसलाच दोष सापडणार 34

Marathi Translation (Hindi Talk) प्रतापचे डोळे उघडले: नाही. अलिकड़े आता कॅन्सर, एडस् वरगैरेचे रोगीसूध्दा येतात आणि सांगतात “माताजी आम्ही कुठल्याही गुरुकडे जाते युध्दाकरिता निरोप देत असत. हीच त्यांची शक्ति, पण आज नाही” तुम्ही नसले गेलात तरी तुमच्या आई-वडिलांचा कोणी त्यांच्याजवळ शक्तिव उरली नाही आणि पुरुष कमजोर झाले गुरु असेल. पूर्वी, स्त्रिया आपल्या पतीच्या कपाळी तिलक लावून ा व आहेत, ार काम ही शक्ति स्त्रियांना त्यांच्या पाबित्र्यांतून मिळते. जोपर्यंत है महाकाली-शक्ति जर या कलियुरात कष््यान्वित झाली नसती तर सहजयोगाच कार्य शक्य झाले नसते तन्हेतन्हेच्या या पावत्र्य कार्यान्वित होत नाही तोपर्यंत गृहलक्ष्मी शक्तिचा विरोधी शक्तींमुळे चक्रांवर पकड़ येतेआणि ही चक्रं ठीक अविष्कार होत नाही, पण ही गृहलक्ष्मी हुआार तर असायलाच केल्याशिवाय कुंडलिनी वर येत नाही. म्हणून या महाकाली पाहिजे शिवाय समजूतदार पण हवी. याचाच अर्थ महाकाली स्वरुपाची पूजा करून तिचा आदर करायला हवा. त्याच्यामुळे जेव्हा शांत होते तेव्हां ती गृहलक्ष्मी होऊन जाते. कुणाला कसलाही त्रास होणार नाही. या नुसत्या रुपामुळे सर्व आपण फातिमाबाईला जाणतो. ती महाकालीची शक्ति वेऊन गृहलक्ष्मीच्या सिंहासनावर आखूढ असते. गृहलक्ष्मी आपल्या मुलांना वीग्य मार्गापासून दूर होऊ देत नाही. तिचं वाधा दूर जातात. आजकाल नवरा-बायकोची भांडणं हा एक कठीण प्रश्न झाला आहे, वायका आता शिकलेल्या असतात आणि नव्यांना चारित्र्यं तेजस्वी असते. आपण है पण जाणतो की अशा तेजस्वी अडाणी पत्नीच हवीं असते. ती तशी नसेल तर काय करायचें ? व शहरांत वाढलेली म्हणजे शहरीच होणार- मग लेंगा वापरा वा पेट वापरा, कारण मनालाच शहरी बळण असते. शहरांत अशा स्त्रियांना लोक घावरतात. पुरुषांनी हे पण समजून रुळलेल्या स्त्रियांचे स्त्री-तत्व कम्कुवत होते, पुरुषीपणा अधिक ध्यायला हुवं की त्यांना कार्यशक्ति स्त्रीकडूनच मिळत असते तर स्त्रीपणा कमी. स्त्रीचा सर्वात मोठा गुण म्हणजे विनयशीलता हाच क्रमी होतो, हा विनय पावित्र्य टिकवण्याकरताच राणी पाहिल पाहिजे. ती तशी नसेल तर तिला गण्प बस पदमिनीने तीन हजार बायकांसह चितोडच्या किल्लयामधे जोहार म्हणण्याचा अधिकार पुरुषाला आहे. पावित्र्यावरोबर तिच्यामधे केला, ती कधी तलवार घेऊन बाहेर पडली नाही : पण तशी बेळ ं, आल्यावर झाशीची राणी पण तलवार पाजळून उभी ठाकली. ती लढाई संपल्यावर इंग्रज सेनाधिकारी जनरल रॉस म्हणाला मार्ग काढू शकते कारण तिला सूक्ष्माची जाणीय असते, मी) आम्ही जिंकलो पण झाशीच्या राणीचीच मान उंच झाली” तुम्हाला शरदूचंद्राचे वाङम्य वाचायला सांगीतले आहे. त्यांच्या आपल्या देशांत खुप महान, चारित्र्यवान, पतीशी एकस्तूप कादंबऱ्यांतील नायिकांनी प्रपंचातील सर्व खाचाखोचातून सुंदरपणे झालेल्या आणि स्त्री-धर्माचे उत्तम पालन करणाऱ्या अशा अनेक मार्ग काढले आहेत , हे शहाणपण आहे. आपल्याला राजकारणांत महिला होऊन गेल्या. त्यांनी आपल्या कुटुंबाचे समजूतदारपणाने शिरण्याची जरूर नाही, बेकार आर्थिक चर्चा करण्याची जरूर पालनपोषण केले, पण महात्मा गांधीनी पुकारल्यावरोबर आपल्या वांगड्यांसकट सर्व दागिने त्यांनी अर्पण केले. यारित्र्यवान स्त्रीची निष्ठा व पावित्रय कुणीही हिरावून घेऊ शकत नाही; कारण तिच्यामध्ये महाकाली शक्ति जागृत असते असे जर आहे तर ती स्त्री पवित्र व चारित्र्यावान आहे का है अक्कलहशारी पण हवीं, हसतमुख राहण्याची क्षमता असावी केव्हा व किती हुसावं है पण कळायला हवं. ती अनेक प्रश्नांतुन नाही. समाजाला खरे आधिष्ठान स्त्रीच देऊं शकते. जी स्त्ी आपलं घर पति, मुलंबाळे व संसार उत्तम संभाळते तीच कणखर समाज घडवीत असते. भारतांतील अशा कर्तवगार राणा प्रतापची एक गौष्ट आहे. एकदा त्यान एका स्ियांमळेच आपला समाज अजून टिकून आहे. तिचा स्वभाव चित्त्याला आपल्या मुलीजवळची गवतापासून केलेली चपाती नेतना पाहिले, त्याच्या मनात ते पाहून शंका आली की जात्याच आक्रमक नसतों; ती तिच्यामधील पावित्र्यामधूनच पळवून म मा शबूला अकबरला – शरण न जातां हे काय करीत बसलोसव जगाली सीभाळून घेते ही तिच्यातील देवीचीच शक्ति असते आहे ? हा माझा अहंकार तर नाही ना ?”, लगेच तो अकबराला पत्र लिहायला बसला, त्याचवेळी स्याच्या क्षत्रिय पत्नीची शक्ति जागृत झाली ; तिने हातात भाला घेतला आणि स्थळांची वाहनें आहेत – ती जेव्हां हत्तीवर आरुढ होते तेकहां मुलीसमोर येऊन म्हणाली “तुझ्यामुळे याच्या मतात कमकुवतपणा तिला ललिता-गौरी म्हणतात. तिची कळा, कसव, भावना सारं शिरला आहे म्हणून मी तुलाच ठार मारते” हे सर्व पाहून राणा सुंदर आणि आदरणीय आहे. तुम्हाला बुरखा घेण्याची, डोके आणि तिचं जीवन देवीसारखं असायल्ी हवं, ो महाकाली-शक्तिचं दन्याच स्थळांवर कार्य आहे; त्या त्या ोरें 35

Marathi Translation (Hindi Talk) झाकून घेण्याची मुळीच जरुर नाहीं. तुमध्या नजरेंत मात्र आहे. आपल्या बुद्धीमध्ये सत्याचा प्रकाश तिच्याकडून येतो. पावित्र्य हव. ह्या शब्दाला फार मोठा अर्थ आहे, त्यांत बरंच तुम्ही जेव्हां लिहिता तेव्हां त्या विचारांची शक्ती कोठून बेते कांही अंतर्भूत आहे. ती सौम्यस्वरुपी आहेच पण महाकाळी विचार करा. शारदादेवीकडूनच तुम्हाला ही शक्ति मिळत असते असल्यामुळे जो कोणी तिच्याकडे पापी नजरेने बघेल तो जळून खाक होईल. म्हणून तिच्यासाठी नाही तर तिच्यकई वाइट नजरेने पाहणार्याचा नाश होऊ नये म्हणून डोक्यावर वस्त्र घेतात. आजपर्यंत मी कांही लिखाण केलं नाहीं. आतां मला वाटतं की असं काहीं लिहावं जे सगळ्यांच्या डोक्यात शिरेल, लोकांची डोकी अजून बंदच आहेत. ख्रिस्तांनी कांही लिहिलं नाही. महम्मद साहेबांनी पण काहीच लिहिले नाहीं – त्यांना लिहितां – वाचताच महाकालीची शक्ती अशी असते की वरुन ती शांत व येत नव्हते. शारदादेवीच्या कृपेमधून अनेकांनी विविध लेखन तेजस्वी वाटली तरी तिची शक्ती आंतून कार्य करीत असते. केलं आहे. ज्ञानेश्वरांनी ड्ञानेश्वरी आणि इतर ग्रंथ लिहिले लोक म्हणतात महाकाली ही रुद्रशक्ति आहे. तिच्या शक्तीचा ज्ञानेश्वरीच्या सुरुवातीलाच ते शारदा देवीला बंदन करतात प्रभाव आश्चर्वकारक असतो केवढी ही महामाया ! रुप महाकालीचे आणि म्हणतात पण पाहिले तर अगदी नम्, विनयशील, जणु नवविवाहितेसारखी आहे; जशी पिसं हळुवारपणे तरंगत जमिनीवर पडतात तसे लाजरी आणि बावरी. ती बोलली तर फुलं पड़त आहेत असं माझे शब्द तुमच्या हृदयापर्वत पोरचू देत आणि तुमचे हृदय वाटतं. तुमचा विश्वास यसणार नाही. इतकी प्रेमळ पण ही सुंगंधित करु देत. केवढ ज्ञान त्यांनी सहज सांगितले आहे. महाकाली शक्तीच अशी आहे की जिच्याजवल ती आहे तिच्याजवळपास भूतपण फिरकणार नाहीं; उलट त्यालाच दुसरं भूत पछाड़ेल. अशी शक्ति असलेल्या स्त्रीच्या एका कटाक्षांत नावांचा एक इंग्लिश कवि होता; त्याच्या कवितांचे युस्तक लोक जळून जातील. ‘माझ्या शब्दांनी शारदादेवी प्रसन्न होणार त्याचें काव्य इतक मधुर, कोमल , आल्हाददायक आहे की वाचणार्याला अमृत प्यायल्यासारखं बाटावं ! विल्यम व्लेक (Visions) -तुम्ही वाचा. त्या कविता इतक्या बोलक्या व हृदय हेलावून टाकणाच्या आहेत की त्या चाचल्यावर तुम्हाला स्फुरण व उत्साह येईल. त्याच्या शब्दांतून जणूं शारदादेवी बाहेर येऊन तुमच्या कानांत बोलूं लागते, तुम्ही शरदचंद्र दुसरी शक्ती आहे ती महासरस्वती : जिच्यामुळे आपल्या बुद्धीमध्यें अनेक प्रकारच्या कलेबड्दल व निर्मितीबद्दलच्या कल्पना प्रकाशित व साकार होतात. सरस्वतीच्या म्हणजच वाचल्यावरही कविता करायला लागाल. भारतामधे असे अनेक शारदेच्या कृपेने नवीन नवीन विचार सहजपणें शांतपणें स्फुरण पावतात : सुंदर काव्यपंक्ति फुलतात निराशेच्या नव्हे तर उत्तेजित करणाऱ्या कविता, आपल्या मायभूमिबद्दल खूप राष्ट्रीय कविता लिहिल्या गेल्या पण लोक आतां त्या विसरले आणि त्याऐवजी ही सिनेमांतली कर्कश घाणेरडी गाणीं ऐकू वायला लागली – ते मुद्धां श्रीगणेशांसमोर ! जिथें सूज्ञता नाहीं तिथें हे मिळाले आहेत. तिथे पण फालतू प्रकार होतात. अशा लोकांच्या डोक्यांतून भलभलत्या अलेक्झांडरसुध्दा तिथल्या संस्कृतीमुळे प्रभावित झाला होता. कल्पना निघतात. असाच एक माणूस म्हणजे फ्रॉइड (Freud) म्हणून जातांना प्रणाम करून चांद-बरदाईला बेऊन परतला. त्याच्याहून जास्त मूर्ख माणूस मी पाहिला नाही. अगरदी चांद-वरदाई मोटा कवी होता आणि राजस्थानी भाषेमध्ये त्याने निर्लज्जपणे त्यानें आपले विचार सांगितले आणि सर्वांनी त्याला मान्यता दिली! तुम्ही त्यापैकी नुसती एक ओळ जरी बाचली होता कबीरदास, गुरु नानक रामदास स्वामी तरी तो एक निर्लज माणूस नव्हे एक भूत आहे हे तुम्ही एक एक कवि, बंगालमधे पण एकापेक्षा एक मोट-मोठे कवि, हे त्याने आपली बुध्दी शारदेच्या विरोधी लेखनाकरिता लोक होते. टालस्टॉय हा पण असाच एक महाने प्रतिभासंपन्न लेखक. दक्षिणेमधे कुरुप नावाचा एक कवि होता त्याच्या कविता किती सुंदर होत्या सांगू ? राजस्थानला देवीचे खूप आशीर्वाद मोठमोठे कवी होऊन गेले अलेक्झांडरचं खूप वर्णन केलं आहे. तसाच खुसरो हा एक सूफी काय सर्व शारदा देवीच्या कृपेतून झालं शब्दाशब्दांतून वर्म, प्रकाश वाहतोय ! इतके सुंदर शब्द निर्विचारतेतूनच आले. जाणाल; वापरली, मग ते लोण सगळीकडे पसरले – आम्हाला विचार – स्वातंत्र्य आहे म्हणून आम्ही हवं ते लिहिणार । आजकालचे वर्तमानपत्र चालवणारे पण असेच आहेत. काहीही चित्र विचित्र कल्पना ते छापतात पण चार चांगल्या गोष्टीबद्दल लिहित नाही. कोण मेला, किती मेले इ. एका मुस्लिम सञ्जन माणसाने विचारलं “माताजी लोक गझल का गातात?” तो पुढे म्हणाला की गझल लिहिणारे सर्व कवि त्यांच्या पत्नीवर प्रेम करत नाहीत पण ते दुसर्याच कुठल्या मोहात असतात.मी म्हणाले “तुम्हाला कसं माहीत ?” . ! तर म्हणाला “मी स्वतः पाहिलं आहे आणि ते खरं आहे. शारदादेवी सत्याचा साक्षात्कार देते, ती सत्याचे आधिष्ठान 36

Marathi Translation (Hindi Talk) त्यांच्या बायका असूनही त्या रडत असतात. आपली बायको म्हणजे मेंदूचा हृदयाशी काही संबंध नसतो, मेंदू आणि हदय असतांना तिच्याबरोवर राहून सुखात आयुष्य धालवायच्या एकरूप झाले की मगच लोकांना आनंदाचा बर्षाव म्हणजे काय ऐवजी दुसर्याच कुठल्या गोष्टीकरतां हे लोक दुःख करत हे समजू लागतो : त्या आनंदातूनच रंग निर्माण होतात व ते ” अशा काव्यलेखनाला शारदादिवीचा आशीर्वाद असेल सगळीकडे पसरतात. ही रंगांची होळी फक्त आपल्या देशातच वसतात का ? मग असे लोकही दुसऱ्यांना भ्रमात नेणार्या प्रकारातच होते, इतरत्र नाही. सुंदर रंगांची ही मोडतात. उधळण असते: तीच रंगीबेरंगी साड्यामधून व्यक्त होते. पाश्चिमात्य देशांत फक्त करड्या रंगाचे कपड़े घालतात, ते नाही तर काळ्या रंगाचे एका माणसाने वारुवद्दल गाणं म्हटलं, मी म्हणाले हा कपड़े ते लोक अशी एकादी साडी तरी बनवू शकतात का ? दारुचा पेला कापत नाही आणि तुम्ही तर यरयरत आहात ! तुम्ही कपापेक्षाही कमजोर, त्यानंतर पुन्हां कधी दारुबद्दल तो बोलला नाही. त्याची पत्नी बारली तेव्हां त्याने तिच्यावर एक कविता लिहिली ; पंधरा दिवसातच त्याने दुसर लग्न केलें आणि स्वच्छ ठेवतात पण बाहेर मात्र कमालीची घाण इथले पुरुषहीं त्या नवींन पत्नीवर आणखी एक कविता लिहिली, अशा तन्हेचे घराबाहेरच्या स्वच्छतेकडे लक्ष देत नाहीत, सगळीकडे घाण व अनेक फुटकळ कबी आपल्याकडे आहेत. विशेषतः असे की जे कचरा. पाश्चिमात्य लोक बाहेरची जागा पण स्वच्छ ठेवतात प्रत्येक गोष्टीमधे देवाचं नाव आणतात. हा मि. एस् पहा ; तो त्यांना ती आवडच असते स्वच्छता आणि परिपूर्णता हे सुध्दा राधा-कृष्णाचं कसलं प्रेमी यूगुलासारखं चित्र काढतो आहे शारदादेवीचे आशीर्वाद आहेत. जर अशी घाण असेल तर त्या कळत नाही. कृष्णाला ज्याला साऱ्या विश्वाची काळजी – असले व चाळे करायला बेळ होता का ? राधा – ‘रा’ म्हणजे शक्तिप्रयत्नपूर्वक जाणीवेमुळे होऊ शकते. शारदादेवीची शक्ति अपार धा” म्हणजे धारण करणारी – तिला पण असा रिकामटेकडा आहे: तिच्या कृपेला सीमा नाही. उद्योग करायला वेळ असतो का ? एक गोष्ट मात्र मला सांगायला हवी ती म्हणजे स्वच्छतेकडे आपण कमी लक्ष देतो, इथल्या वायका स्वच्छ राहतात, घर टिकाणी शारदादेवी कशी यणार ? ही स्वच्छताही नीटसपणे भारतातील स्त्रिया अजून तरी त्यांचे संस्कार विसरल्या झेन कवीनी लिहिलेली कविता सहजयोगी लोकांनाच नाहीत. ज्या वेळेस त्यांचं चारित्य, विनय, पावित्र्य संपेल समजतील ते कुठल्याही वस्तूचं, तिच्या बारीक सारीक खुब्यांचे त्यावेळेसच त्यांच्या अंतरंगातील – त्यांची कला त्यांच स्त्री- सुंदर वर्णन करतात आणि सुंदर चित्रातून ते दाखवतात हे फक्त पत्नी-माता-स्वरुप सर्व शुध्दता लयाला जाईल. शादरादेवीच्या योगीच ओळखू शकतात. आजकाल मुजरामधे पण कव्याली कृपेत असणार्या सर्वांनी हे लक्षात ठेवले पाहिजे. असं म्हणतात म्हणतात. हे असं शारदादेवीकडून होणारच नाही. संगीतसुध्दा “कला पडध्याआड ठेवणे हीच कला “. तुम्ही जे काय करता शुध्द हवं, त्यात भेसळ नसावी, ज्यांना अस शुध्द संगीत काय त्यांच प्रदर्शन करण्याची जरूर नाही. पण शास्दादेवीचे पू् हे समजत नाही तेच लोक असे सरमिसळ करण्याचे प्रकार आशीर्वाद हवे असतील तर तुम्ही जे काय करता, तुमचे करतात. खेडेगावातल्या लोकांच गाणं झाल्यामुळे फार मधुर असते. शारदादेवीच्या कृपेतूनच मोठमोठे दुसऱ्याची नजर खेचून घेण्याकरता काही करायला नको ग्रंथ निर्माण झाले, तसेच प्रसिध्द व नावाजलेली नाटकं आणि आजकाल सिनेतारकांची नांव रस्त्यावरची माणसं असल्यासारखे कादंव्या लिहिल्या गेल्या, आजकाल मात्र शारदादेवीने आपला घेतलं जाते, कुणाला त्यांच्याबद्दल आदर नसतो. जीवनातीख होत आखडला आहे व कृपा कमी कैली आहे असं वाटतं. या प्रत्येक गोष्टीला शारदादेवीचं आधिष्ठान असावं. राजस्थानमधे कलेमधे आता खूपच प्रगती झाली आहे, गेल्या दोन तीन वर्षात तर ती बहरून आली आहे. ही फक्त शारदीदेवीचीच कृपा आहे; त्याबद्दल शंकाच नको. आपल्या हातांनी पण हे लोक कलाकुसरीच्या सुंदर वस्तू वनवतात. ही कला त्वांच्याजवळ पूर्वी पण होती. लोकांनी त्यांचं कौतुक केले. साध्यासुध्या मातीच्या भडि्यात्तही कलाकुसर आहे वे रंगसंगती सिनेमांऐवजी नाटक पहाणं आवडते. पण आजकाल नाटकांचा आहे. राजस्थानांतले लोंकाचे कपडे पण रंगीबेरगी असतात. दर्जा खालावला आहे. पूढ आणखी काय होणार आहे समज़त त्यांना त्याचे काही वाटत नाही. पाश्चात्य लोक असे नसतात. म्हणतात की कपड्याला बॉर्डर असली तर त्याच्यावर आणखी इथून दूर निधुन जाईल. आता आणखी काय घाणेरडे प्रकार। डिझाईन नको – ती वेगळीच दिखली पाहिजे. हे व्हायला कारण शारदादेवीची पूर्ण कृपा कपड़ेलत्तेसुध्दा . सर्व दुसऱ्यांकरिता असावं, स्वत:करिता नसावे तुम्हाला जर शारदादेवीचे आशीर्वाद हवे असतील तर तुमच्या खेड्यातील, देशातील सर्व कलाकारांचा आणि त्यांच्या कलेचा आदर करायला शिका. आतां नाट्यकलेबद्दल. बंगाल आणि महाराष्ट्रात लोकांना ते नाही,मी तर इतके विचित्र प्रकार पाहिले आहेत की शारदादेवी सिनेमांत होणार आहेत कुणास ठाऊक, माझ्या हयातीत जर ही 37

Marathi Translation (Hindi Talk) मार्गावर तुमच्या डाव्या वा उजव्या बाजूचे होणे आणि बुध्दीचं काम सर्व धंड होते आणि तुम्ही मधल्या स्थितीवर येता, यावेळी तुम्ही जे शोधता त्याला महालक्ष्मीचा आशीर्वाद मिळतो. यालाच बायवलमध्ये उध्दारकर्ता असे संबोधलं आहे. खिस्तानी तीन त्यांच्या चित्रांतली माणसे उभे असली तरी मेलेली वाटतात. प्रकार सांगितले पहिला म्हणजे आरामदायी (Comforter) – इंग्लंड आणि अमेरिकेत लोक जोप्ंत वास्तववादी होते तोपयते हा डाव्या बाजूुला, दूसरा उपदेशकार (Counsellor) ही त्यांनी चांगली कला निर्माण केली, नंतर ते थोडे दिखाऊ वृत्तीचे उजव्या बाजला आणि मध्य मार्गातला उध्टारक (Redeemer). घण दूर झाली तर मला आनंद होईल. भारतीय कला फार सुंदर कोमल आहे. चिनी लोकांची कला सिंहासारखी आहे : ईंजिप्तमधे असे रंग वापरतात की झाले तरी त्यांची कला टिकून होती. पण आजकाल मॉडर्न आर्टच्या नावांखाली चालते ते मला किंवा तुम्हाला समजण्यासारखे नाही.कलेचा दर्जाच इतका खालावला अहि की शारदादेवी इथून फार दूर गेली असली पाहिजे. आश्चर्व म्हणजे जितके घाणेरडे हेच बायबलमधील Holy Ghost चे तीन गुण, तुम्ही जेव्हा मध्य मार्गामधे येऊन साहता तेव्हा तुम्ही, खरे साधक होता सर्व आशीर्वाद तुम्हाला मिळतात. , या मध्य मारगांमधे उत्क्रांत होणें फार अवधड़ अधार्मिक व चुकीचे चित्रपट बनतात तितके ते जीस्त खपतात आहे कारण आपल मन कधी डाव्या बाजूला तर कधी उजव्या आणि मग महालक्ष्मीचे महालक्ष्मीच्या बाजूला झुकत राहतं, फवत कुंडलिनीच्या जागरणानंतरचे तुम्ही मध्य मार्गात स्थापित होऊ शकता प्रथम ती तुम्हाल्म भवसागरातून तुम्हा सर्व सहजयोग्यांना कलेचं ज्ञान हर्व व कलेला , विशेषतः हस्तकीशल्याला प्रोत्साहन द्यायला हवं. म्हणजे पार करते आणि पुढे टाळूवरील व्रम्हरंघ्र उघड़न परमात्म्बाशी पर्यावरणाचा प्रश्न पण सुटेल, घरांमधे पण पंचवीस प्लॅस्टीक भिडते. (ब्रम्हांड) त्यानंतर त्रिगुणात्मक एकत्रितपणे तुम्हाला वस्तु वा चाळीस कागदी प्लेटस् ! मदत करते. आज्ञाचक्र पार झाल्यावर तुम्ही महामायेजवळ येता असणं चांगले हीच आपली भारतीय संस्कृती आहे आणि इथे ‘सहस्त्र महामयी असं सांगितले आहे की सहस्त्रार उधडण्याच्या प्रत्येक परिमाणूला , पेशीला शारदेकडून प्रकाश मिळाला आहे. वंळेस ती महामार्यचं रूप धारण करते आणि ते रुप जाणण्याचा जास्त जास्त प्रयत्न करता करता तुम्ही सूक्ष्म अतिसूक्ष्म, एकाद-टुसरी सुवक वस्तु स्त्रियांनी ही संस्कृती सांभाळली आहे पण आतां पुरुषांनी पण ती समजून घ्याला हवी. तुम्ही नृत्य वा संगीताच्या शुध्द तरलसूक्ष्म अशा वरवरच्या स्थितीमधे जाता. इतकी सूक्मता मिळवणं जरूरीचं आहे. आपल्या अंतरंगात जे आहे – जे विशेष आहे. मौल्यवान आहे. अभिमान वाटावा असं आहे ने नादामधे येता तेव्हां शारदेवीचे आशीर्वाद मिळत असतात. मी बरेच वेळां पाहिलें आहे की जे कलाकार माझ्यासमोर संगीत वा नृत्य सादर करतात ते फार लवकर प्रसिध्दीला येतात. त्यांची जाणण्याकर्तां सूक्ष्मातच उतरायला पाहिजे. त्याच्या आड कला लोकांना आवडते व ते जास्तच पारंगत होतात. अर्थात येणारी गोष्ट म्हणजेच आपल्या डाव्या किंवा ऊजव्या बाजूचा जोर (प्रभाव). त्यासाठीच तुम्ही स्वत:कडे पहायला हवं. आत्परीक्षण करायला हवं – दुसर्यांचं नकहे तर स्वतःचं, है सर्व बा शारदेच्या कृपेनेच हे होत असते. आपल्यामधे असणारी तिसरी सक्ति म्हणजे त्रिगुणात्मक करत असताना तुम्ही सहजयोगात प्रस्थापित ब्हाल. शक्ति, ही महालक्ष्मीची शक्ति आहे. महालक्ष्मीची पूजा करण्याचा अधिकार ज्यांना लक्ष्मीचे पुरेपूर आशीर्वाद मिळाले आहेत त्यांनाच आहे. ज्याच्यामुळे आपण साधक बनतो ती महालक्ष्मीचीच तळमळ होत असते , नाही तर माझे हे बोलणं नुसते शब्दच शक्ति, कोल्हापूरमधे स्वयंभू महालक्ष्मीचे मंदिर आहे. तिथे लोक राहतील या स्थितीला प्राप्त केल्यानंतरही ती शक्ति वापरली देवीसमोर जोगवा गातात व म्हणतात उदे-उदे अंबे’ हे गीत पाहिजे, नाही तर ही श्रध्दा दृढ़ होत नाही आणि नंतर नामदेवांनी सोळाव्या शतकांत लिहिले मी तिथल्या ब्राम्हणांना निर्विकल्प समाधि अवस्था मिळवायला वेळ लागतो. विचारलं की महालक्ष्मीसमोर तुम्ही अंबा-देवीचे हे गाणं कां म्हणतां तर ते म्हणाले आम्हाला ते माहीत नाही पण नामदेवांच्या काळापासून असंख्य वेळा ही पध्दत चालली आहे मग ही अंबा कोण ? ते म्हणाले” फार मोठी विशेष शक्ति आहे तिचं बर्णन करणही फार अवघड कां ?” मी म्हणाले त मी नक्हे तर तुम्हीच ते करू शकाल ते काम मी तुमच्यावर अवघड असल्यामुळे मला तुम्हाता समजावून सांगता येणार .य जोपर्यंत साधक या स्थितीला वेत नाही तोपर्यंत त्याची आजचं माझे भाषण फार लांबल कारण विषयच तसा होता.त्रिगुणात्मक अशा तीन शक्तींवद्दल सांगितले पण आदिशक्ति ही त्याच्याही पलीकडे आहे. तिच्यावद्दल सांगणे सोपं नाही. ती देवीच नाही अंबा ही सुध्दा तुम्हाला एवढंच माहीत आहे: ते फार सोपवते, नाही होते है कस ही अंबा महालक्ष्मीच्या मंदिरातच जागृत परमेश्वराचे संर्वांना अनंत आशीर्वाद. होते आपली मध्य ताडी (सुपुम्ना) ही महालक्ष्मीची आहे. या 38